ΕΛΛΑΔΑ

Η ιερότητα του έργου, όπως επίσης και η αισιόδοξη τελικά αμφισημία του επισημάνθηκε από τον κ. Τασούλα: «Θυμίζει και αντάρτη και αξιωματικό και μάρτυρα […] Παρατηρώντας τα μάτια βγάζει και μια καλοσύνη, το οποίο δείχνει και την ιδιαιτερότητά του. Παρά την ταλαιπώρια, έχει καλοσύνη. Η στάση της κεφαλής είναι καθαρά αγιογραφική. Έχει μια χριστιανική συγχώρεση, βγάζει μια καλοσύνη. Δεν έχει του πολεμιστή την εκδίκηση, έχει του άγιου τη συγχώρεση».

Η σύζυγός του, κ. Χριστίνα Μουστακλή ανέφερε, ότι το έργο του μεγάλου χαράκτη Τάσσου, που περιήλθε στην κατοχή της οικογένειάς της μετά από δωρεά της συζύγου του καλλιτέχνη, επίσης χαράκτριας και ζωγράφου Λουκίας Μαγγιώρου, «σε κανέναν άλλο χώρο δεν θα ταίριαζε να εκτεθεί, παρά μόνο στη Βουλή των Ελλήνων, που είναι και ο Ναός της Δημοκρατίας, γιατί γι’ αυτήν ο Σπύρος Μουστακλής θυσιάστηκε, έχασε την υγεία του».

Η κόρη του, κ. Ναταλία Μουστακλή σχολιάζοντας την παρατήρηση του Προέδρου της Βουλής για την αγιογραφική άποψη του χαρακτικού, ανέφερε ότι ο ίδιος ο Τάσσος είπε ότι «σε όλα του τα έργα ό,τι αποτυπώνεται δεν είναι η οργή, είναι η ανάγκη να παραμείνει ο άνθρωπος όρθιος».

Τα αποκαλυπτήρια του μοναδικού έργου -μήτρα για χαρακτικό το οποίο δεν τυπώθηκε ποτέ- με θέμα «ο Συνταγματάρχης Μουστακλής 1974», θα γίνουν την επομένη της φετινής επετείου του Πολυτεχνείου, στις 18 Νοεμβρίου. Θα τοποθετηθεί στον 1ο όροφο του κτιρίου της Βουλής, έξω από την Αίθουσα Γερουσίας, μαζί με το έργο, επίσης, του Τάσσου «17 Νοέμβρη». «Ο Συνταγματάρχης Σπύρος Μουστακλής 1974», είναι μελανωμένη πλάκα ξυλογραφίας 128 Χ 52 Χ 2 εκ (σε κορνίζα 156 Χ 79). Το χαρακτικό, παρουσιάστηκε σε Έκθεσή του στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου την 28η Νοεμβρίου 1975 έως την 12η Ιανουαρίου 1976 με την κάτωθι ρήση του καλλιτέχνη: Σπύρος Μουστακλής, «Ο ήρωας των όπλων και θύμα τους. Είναι από τα τελευταία έργα της σειράς (σ.σ.1967-1974). Όταν για πρώτη φορά είδα μια μικρή φωτογραφία του δεν μπόρεσα πλέον να την αποχωριστώ και αυτή στάθηκε το ξεκίνημα για το έργο που παρουσιάζεται στην αρχική του μορφή πάνω στην ύλη. Πρόθεση μου είναι να μείνει ένα και μοναδικό».

Όπως έγινε γνωστό, ο Τάσσος δεν είχε συναντηθεί ποτέ με τον Σπύρο Μουστακλή. Είχε δει μόνο μία μικρή φωτογραφία του σε εφημερίδα το 1973, κατά της διάρκεια της δικτατορίας και του είχε εντυπωθεί η εικόνα του. Η σύζυγος του αγωνιστή παρατήρησε ότι «σύμφωνα με τους Κινέζους μία φωτογραφία, αξίζει όσο χίλες λέξεις. Σε αυτό το έργο περιλαμβάνονται χίλιες λέξεις, αλλά και χίλια αισθήματα».